Σήμανση CE σε συστήματα σκίασης & Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον
Εισαγωγή
Μετά από τη σύγχυση που επικράτησε τα προηγούμενα έτη για το εάν είναι υποχρεωτική η σήμανση CE στα προϊόντα σκίασης (τέντες, πέργκολες κλπ) πλέον έχει γίνει γνωστό στον κλάδο ότι τα προϊόντα σκίασης εμπίπτουν στις απαιτήσεις της σήμανσης CE σύμφωνα με τον Κανονισμό Δομικών Προϊόντων 305/2011 και το σχετικό εναρμονισμένο πρότυπο ΕΝ 13561.
Αυτό έχει επισημανθεί και σεσχετική επιστολή της εποπτεύουσας αρχής της αγοράς (Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας) προς την Ένωση Τεντοποιών Ελλάδος στις 25/01/2017.Επιπλέον το νέο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» καθιστά σαφές ότι τα σταθερά ή κινητά συστήματα σκίασηςπου επιδοτούνται θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη σήμανση CE.
Άλλωστε όπως έχει αναφερθεί και σε παλαιότερα άρθραη σήμανση CE είναι υποχρεωτική για τα προϊόντα σκίασης από το Νοέμβριο του 2009. Στις 28.08.2009 στο ΦΕΚ Β΄ με Αρ. Φύλλου 1794 δημοσιεύθηκε η ΚΥΑ 12398/410 σχετικά με τη σήμανση CE στα «Εξώφυλλα και Εξωτερικές Περσίδες». Σύμφωνα με την ΚΥΑ, η οποία έχει Υποχρεωτική Εφαρμογή από 28/11/2009, τα προϊόντα που πωλούνται στην αγοράθα πρέπει να έχουν σήμανσηCEαλλιώς η κυκλοφορία τους είναι παράνομη και μπορεί να υποστούν τις κυρώσεις του Νόμου(ΚΥΑ 27421/2019 – ΦΕΚ 958Β/21.03.2019)
Στους παραβάτες των διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) 305/2011, ανεξάρτητα από άλλα μέτρα που προβλέπονται από την ΚΥΑ 27421/2019, επιβάλλεται πρόστιμο από 2.000 μέχρι και 50.000 ευρώ, ανάλογα με την σοβαρότητα/βαρύτητα της παράβασης και της μη συμμόρφωσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι εάν κατά τον πρωτοβάθμιο έλεγχο διαπιστωθεί ότι:
- Δεν έχει τοποθετηθεί σήμανση CE ή το προϊόν δεν φέρει σήμανση CE κατά τον επιτόπιο έλεγχο ή η σήμανση CE έχει τεθεί κατά παράβαση των άρθρων 8 και/ή 9 του κανονισμού (ΕΕ) 305/2011. Πρόστιμο 2.000 – 5.000 €
- Δεν έχει συνταχθεί δήλωση επιδόσεων ή δεν έχει καταρτιστεί σωστά, κατά παράβαση των άρθρων 4, 6 και 7 του κανονισμού (ΕΕ) 305/2011 και του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 574/2014.Πρόστιμο 2.000 – 5.000 €
Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού Δομικών Προϊόντων 305/2011 (ισχύει από 1/7/2013 για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση) τα προϊόντα θα πρέπει να συνοδεύονται από Δήλωση Επιδόσεων στην οποία θα πρέπει να δηλώνεται επίδοση τουλάχιστον ένα ουσιώδες χαρακτηριστικό του προϊόντος (για τα συστήματα σκίασης είναι η Αντοχή στην Ανεμοπίεση). Τα προϊόντα θα πρέπει να συνοδεύονται και από κανόνες λειτουργίας και συντήρησης, καθώς και από την αντίστοιχη εγγύηση (τουλάχιστον 2 έτη).
Σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 13561 υπάρχει υποχρέωση εκτέλεσης Δοκιμής Τύπου ως προς την αντίσταση στην ανεμοπίεση. Η δοκιμή αυτή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ακολουθώντας τις απαιτήσεις του ΠροτύπουΕΝ 1932. Μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών επιβάλλεται να συνταχθεί Τεχνικός Φάκελος προϊόντων ο οποίος θα υπάρχει σε κάθε επιχείρηση στα πλαίσια της συμμόρφωσης με τις Νομικές και Κανονιστικές απαιτήσεις.
Σύμφωνα με το ΕΝ 13561 τοσύστημα AVCP (αξιολόγηση και επαλήθευση της σταθερότητας της επίδοσης) που εφαρμόζεται στα προϊόντα σκίασης το 4. Το σύστημα 4 δεν υποχρεώνει τον κατασκευαστή να πραγματοποιήσει τις Δοκιμές Τύπου σε Κοινοποιημένο Εργαστήριο. Επιπροσθέτως οΚανονισμός Δομικών Προϊόντων (305/2011)επιτρέπει την διαμοίραση (sharing) των πιστοποιητικών για τις Δοκιμές Τύπου. Άρα δεν είναι υποχρεωτικό να κάνει ο κάθε κατασκευαστής μόνος του τις δοκιμές, αλλά μπορεί να τις κάνει ένας φορέας και στις συνέχεια να τις διαμοιράσει.
Από το 2018 έχει αρχίσει η εφαρμογή του προγράμματος Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα πρόκειται να ενταχθούν περισσότερα από 50.000 έργα, ενώ έως τώρα έχουν ενταχθεί περίπου 42.000 έργα τα οποία και υλοποιούνται.
Εντός του Ιουλίου του 2019 αναμένεται να ανοίξει το πληροφοριακό σύστημα για να γίνουν νέες αιτήσεις. Ο αριθμός των νέων έργων που θα υλοποιηθούν με την προκήρυξη του 2019 αναμένεται να ξεπεράσει τις 20.000. Ο οδηγός του προγράμματος, άρα και οι απαιτήσεις, δεν αναμένεται να έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις. Για την επίτευξη των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας έως το 2030, θα πρέπει να εκτελούνται περίπου 50.000 έργα ενεργειακής αναβάθμισης ετησίως. Άρα την επόμενη δεκαετία μεγάλο τμήμα των εργασιών του κλάδου θα προέλθει από τα επιδοτούμενα προγράμματα.
Βέβαια θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή από όλους τους εμπλεκόμενους (ωφελούμενους, κατασκευαστές και ενεργειακούς επιθεωρητές) στο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ», αλλά και σε μελλοντικά προγράμματα, έτσι ώστε τα προϊόντα σκίασης (τέντες) να έχουν όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις και τη σχετική σήμανση CE για να μη δημιουργηθούν προβλήματα κατά την ολοκλήρωση και την αποπληρωμή των έργων.
Όπως όλοι γνωρίζουμε το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» χρησιμοποιεί Ευρωπαϊκούς πόρους και οι απαιτήσεις του είναι σαφής. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν παρεκκλίσεις και μη συμμορφώσεις από τις προδιαγραφές κατά τη διάρκεια των ελέγχων τότε δεν ολοκληρώνεται η αποπληρωμή του έργου και θα πρέπει να γίνει επιστροφή των σχετικών χρημάτων της επιδότησης που έχει λάβει ο ωφελούμενος.
Όσον αφορά την πορεία υλοποίησης του Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στις αποπληρωμές των έργων. Αυτές δεν οφείλονται σε κάποιο συγκεκριμένο επαναλαμβανόμενο πρόβλημα. Ίσως το πιο σημαντικό θέμα ήταν αυτό με την έκδοση άδειας εργασιών μικρής κλίμακας το οποίο λύθηκε με σχετική απόφαση στα τέλη Ιανουαρίου του 2019.
Μερικά από τα πιο συχνά προβλήματα που έχουν εντοπιστεί και δημιουργούν καθυστερήσεις είναι:
- Έλλειψη πιστοποιητικών και σήμανσης CE.
- Διαφορές μεταξύ προκαταβολής που είχε κατατεθεί και το πραγματικό ποσό που θα έπρεπε να έχει κατατεθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα από έργο στα Τρίκαλα, όπου η προκαταβολή για τον ηλιακό θερμοσίφωνα ήταν 226,90€ και ο ωφελούμενος είχε καταθέσει 227,00€.
Η Ένωση Τεντοποιών Ελλάδος (ΕΝΤΕΛ) έρχεται να δώσει λύση σε αυτό το πρόβλημα και ήδη έχει εκτελέσει περισσότερες από 60 Δοκιμές Τύπου σε αντίστοιχα προϊόντα (σύστημα μπάρας με βραχίονες, ανεξάρτητης στήριξης με βραχίονες, πέργκολες, κασονέτοκλπ), καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων των προμηθευτών της Ελληνικής αγοράς (7SEVENSUN, ALPHA-ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ,CORNAROS, LAMDA,NYFAN, ΜΑΡΛΟΝ, ΛΙΓΓΡΗΣ, ΦΛΩΡΟΣ).
Επιπροσθέτως θα πρέπει να αναφερθεί ότι προγραμματίζονται νέες δοκιμές σε προμηθευτές και νέα προϊόντα.
Μετά την επιτυχή εκτέλεση των δοκιμών και την κατάταξη του κάθε προϊόντος στην ανάλογη κλάση αντίσταση σε φορτίο ανέμου, εκδίδεται το αντίστοιχο πιστοποιητικό. Τα πιστοποιητικά τα οποία έχει στην κατοχή της η ΕΝΤΕΛ τα μεταβιβάζει στους κατασκευαστές έπειτα από την υπογραφή κατάλληλου συμφωνητικού. Μαζί με τα πιστοποιητικά παρέχεται και πλήρης Τεχνικός Φάκελος ο οποίος είναι κατάλληλα σχεδιασμένος σύμφωνα με τις Νομοθετικές & Κανονιστικές απαιτήσεις.
Το επόμενο βήμα για τον κατασκευαστή είναι η εφαρμογή Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής (FPC) σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Προτύπου ΕΝ 13561.Η ΕΝΤΕΛ έχει αναπτύξει ένα και απλό Σύστημα Ελέγχου Παραγωγής, προσαρμοσμένο στις ελάχιστες ανάγκες του σύγχρονου κατασκευαστή. Το ΕΝΤΕΛ FPC μεταβιβάζεται στον κατασκευαστή ενώ γίνεται και κατάλληλη εκπαίδευση για την εφαρμογή του σε ολιγομελή τμήματα. Επιπροσθέτως παρέχεται πιστοποίηση και σχετική τεχνική υποστήριξη στους κατασκευαστές που έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευση.
Επίσης παρέχονται όλα τα απαραίτητα έγγραφα (δήλωση επιδόσεων, σήμανση CE, οδηγίες προς τον πελάτη κλπ) τα οποία ο κατασκευαστής θα πρέπει να χρησιμοποιεί και στο πλαίσιο του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» για την επιτυχή ολοκλήρωση και αποπληρωμή.
Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί αρκετά σεμινάρια και έχει γίνει η μεταβίβαση των σχετικών πιστοποιητικών στους κατασκευαστές, ενώ προγραμματίζονται και άλλα προσεχώς.
Στη συνέχεια ακολουθεί μία μικρή ανάλυση των Δοκιμών Τύπου στην Ανεμοπίεση και του Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής.
Δοκιμή Τύπου Αντίστασης στην Ανεμοπίεση
Η δοκιμές τύπου έχουν πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΝ 1932. Πρώτο μέλημα είναι να γίνει σωστή επιλογή του τύπου κάθε προϊόντος (π.χ. σύστημα μπάρας με βραχίονες, ριντό, πέργκολακλπ). Το προϊόν που θα δοκιμαστεί οφείλει να είναι στις μεγαλύτερες δυνατές διαστάσεις που μπορεί να κατασκευαστεί, έτσι ώστε να καλύπτονται όλες οι μικρότερες διαστάσεις. Η δοκιμή πραγματοποιείται με βάρη έτσι ώστε να προσομοιάζει με πίεση που δέχεται το δοκίμιο από τον άνεμο.
Το πρώτο στάδιο είναι η επιλογή κλάσης δοκιμής και φόρτιση με ανάλογο βάρος για την κάθε κλάση όπως αυτό προβλέπεται από τα σχετικά πρότυπα. Μετά την ολοκλήρωση των φορτίσεων με τα βάρη ελέγχουμε το προϊόν για τυχόν παραμορφώσεις, δυσλειτουργίες ή πιθανές καταστροφές που μπορεί να έχουν προκληθεί από τη δοκιμή. Εφόσον το δοκίμιο ικανοποιεί τις σχετικές απαιτήσεις κατατάσσεται στην αντίστοιχη κλάση.
Το πρότυπο ΕΝ 13561 απαιτεί η κάθε εταιρεία να εφαρμόζει ένα Σύστημα Ελέγχου Παραγωγής. Η φιλοσοφία είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος κατά την παραλαβή πρώτων υλών, έλεγχος κατά την κατασκευή του συστήματος σκίασης και έλεγχος της σωστής τοποθέτησης αυτού.
Το ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Παραγωγής περιλαμβάνει τις παρακάτω διαδικασίες:
- Δ1 – Πωλήσεις
- Δ2 – Προμήθειες
- Δ3 – Παραγωγή & Τοποθέτηση
- Δ4 – Εξοπλισμός Παραγωγής & Ελέγχου
- Δ5 – Έλεγχος & Διαχείριση Εγγράφων και Αρχείων
- Δ6 – Χειρισμός μη Συμμόρφωσης & Διορθωτικές Ενέργειες
- Δ7 – Εσωτερικές Επιθεωρήσεις
Για την τεκμηρίωση εφαρμογής του Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής παρέχονται κατάλληλα διαμορφωμένα έντυπα τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να φυλάσσονται σε κατάλληλα αρχεία. Τα αρχεία μπορεί να είναι σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. Το FPC θα πρέπει να τηρείται από κάθε εταιρεία ξεχωριστά, η οποία θα πρέπει να μπορεί να τα επιδείξει τα σχετικά αρχεία σε οποιοδήποτε έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Με τον τρόπο αυτό ο κατασκευαστής θα μπορεί να αποδείξει την συμμόρφωση των προϊόντων με τις απαιτήσεις της Νομοθεσίας.
Επίλογος
Ανακεφαλαιώνοντας θεωρώ ότι πρέπει να επαναλάβουμε τα απαιτούμενα βήματα για τη σήμανση CE.
Καθορισμός τύπου των προϊόντων.
- Διεξαγωγή των Δοκιμών Τύπου για την αντίσταση των προϊόντων στην Ανεμοπίεση.
- Σύνταξη Τεχνικού Φακέλου προϊόντων.
- Εφαρμογή Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής.
- Σύνταξη Δήλωσης Επιδόσεων η οποία παραδίδεται στον πελάτη.
- Εναπόθεση Σήμανσης CE
Η Ένωση Τεντοποιών Ελλάδος έχει κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες και μπορεί να εφοδιάσει το κατασκευαστή με τα απαιτούμενα πιστοποιητικά και έντυπα για να ανταπεξέλθει στη σημερινή πραγματικότητα.Επιπροσθέτως έχει ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές και τους φορείς που εμπλέκονται στην υλοποίηση του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» για την εφαρμογή της σήμανσης CE, έτσι ώστε να εξαλειφθούν τα φαινόμενα του αθέμιτου ανταγωνισμού και τεθούν όροι στην αγορά του κλάδου.
Δρ. Στέλιος Λαμπρακόπουλος
Υπεύθυνος Εκπαίδευσης & Πιστοποιήσεων ΕΝΤΕΛ
